Podział polskiej przestrzeni powietrznej.

W Polsce przestrzeń powietrzną dzielimy na sklasyfikowaną i niesklasyfikowaną.

W przestrzeni sklasyfikowanej znajdziemy dwie podstawowe klasy przestrzeni:

  • przestrzeń kontrolowana –  klasa C i D – sięga od FL095 do FL660,
  • przestrzeń niekontrolowana – klasa G – sięgająca od ziemi (GND) do FL095 (9500 stóp czyli ok. 3000 m nad ziemią).

Do przestrzeni niesklasyfikowanej zaliczymy przestrzeń powyżej FL660 oraz liczne elementy przestrzeni, które są specjalnie wydzielone z przestrzeni zarówno kontrolowanej C/D jaki i niekontrolowanej G np:.

  • strefa D (Danger Area),
  • P (Prohibited Area),
  • R (Restricted Area),
  • EA (Exercise Area)
  • i inne.

W przestrzeni niekontrolowanej G wyodrębniamy także elementy przestrzeni kontrolowanej:

  • CTR – (Control Zone) strefa kontrolowana lotniska
  • TMA – (Terminal Control Area) rejon kontrolowany lotnisk/a
  • MCTR – Military Control Zone
  • MTMA – Military Terminal Control Area

Polska przestrzeń powietrzna nie jest jednolita ani w obszarze przestrzeni kontrolowanej C (może zawierać liczne elementy przestrzeni niesklasyfikowanej), ani w obszarze przestrzeni niekontrolowanej G (która zawiera sporo stref CTR/TMA, które są strefami C lotnisk komunikacyjnych).

Operator bezzałogowego statku powietrznego powinien zwrócić baczniejszą uwagę na to co się dzieje w przestrzeni powietrznej między GND do FL95. Powyżej tego poziomu nie mamy możliwości wykonania lotu.

Aby lepiej poruszać się w przestrzeni powietrznej mamy do dyspozycji kilka bardzo przydatnych aplikacji oraz mapy.

Aplikacja DroneRadar  do pobrania w wersji bezpłatnej i rozbudowanej płatnej, obsługująca dwa systemy: Android oraz iOS

Polecamy!!! Lepiej wiedzieć, tak na wszelki wypadek.

Źródło: www.droneradar.eu

Jedną z przyjaznych map dostępnych w internecie jest mapa Google z nakładką przestrzeni powietrznych, znajdziecie w niej informacje o stałych strefach:

https://www.google.com/maps/d/viewer?z=7&mid=1eOwyB0F5ZW0n2jbv0pX59f9O1xM&ll=52.57643687045852%2C18.60195485234999 ta mapa opiera się na internetowej wersji AIP Polska.

Kolejną nakładką na mapy Google, a korzystającą z AUP oraz depesz NOTAM jest mapa przedstawiająca sytuację planowaną na dzień następny i znajdziecie ją tutaj:

https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?hl=pl&z=7&mid=1Tka2AlCaVoB6zHpPXT-2neiS9Gg

W kolejnych wpisach podpowiemy jak wykonywać  loty w poszczególnych strefach.

 

Prawo lotnicze obowiązujące operatora UAV.

Bez względu na charakter lotu jaki wykonujesz swoim bezzałogowym statkiem powietrznym, obowiązuje Cię prawo lotnicze jak każdego innego użytkownika przestrzeni powietrznej. Niektóre zasady wykonywania lotów różnią się w zależności od tego, czy posiadasz świadectwo kwalifikacji UAVO czy też nie.  Będąc operatorem UAV musisz zwrócić uwagę na dodatkowe rozporządzenia, które znoszą obowiązek przestrzegania niektórych praw i zasad, jakie obowiązują np:. pilotów i lotniarzy. Jednak niezależnie od tego czy jesteś „licencjonowanym” operatorem UAV czy latasz tylko dla własnej przyjemności abyś nie pogubił się w przepisach, całym zamieszaniu i ogromu sprzecznych informacji dostępnych chociażby w internecie będziemy umieszczać szereg porad i wskazówek na naszym blogu na ten temat.

W tym wpisie wykaz aktów prawnych obowiązujących w Polsce…

  • Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. z 2013 r. poz. 1393);
  • Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627);
  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121);
  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553);
  • Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Nr 90, poz. 631)
  • Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków (Dz.U. z 2013 r. poz. 440);
  • Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie przepisów technicznych i eksploatacyjnych dotyczących statków powietrznych kategorii specjalnej, nieobjętych nadzorem EASA (Dz.U. z 2013 r. poz. 524);
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 22 stycznia 2015 r. w sprawie przepisów ruchu lotniczego (Dz. U. poz. 141).
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące (Dz. U. z dnia 16 czerwca 2010 r.);
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 listopada 2008 r. w sprawie struktury polskiej przestrzeni powietrznej oraz szczegółowych warunków i sposobu korzystania z tej przestrzeni (Dz.U. z 2014 r. poz. 351);
  • Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji (Dz.U. z 2013 r. poz. 664);
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 8 sierpnia 2016 zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków.

 

Jak wygląda państwowy egzamin teoretyczny i praktyczny na świadectwo kwalifikacji UAVO?

Egzamin teoretyczny:

Egzamin teoretyczny przeprowadzany jest w formie testu jednokrotnego wyboru. Składa się z części ogólnej uwzględniającej przedmioty i zagadnienia wymienione poniżej w pkt 1-4 oraz części uwzględniającej charakterystykę kategorii statku powietrznego, która ma zostać wpisana do świadectwa kwalifikacji wymienionej w pkt 5. Jest to pięć bloków tematycznych składających się z 12 pytań każdy.

Aby zaliczyć egzamin należy uzyskać minimum 75% poprawnych odpowiedzi z każdego z pięciu opisanych niżej przedmiotów.
Ogólny zakres egzaminu został przedstawiamy poniżej.

Zakres egzaminu teoretycznego:

  • Prawo lotnicze- przepisy licencjonowania odnoszące się do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO), przepisy i procedury ruchu lotniczego, służby i organy ruchu lotniczego, klasyfikacja przestrzeni powietrznej, skutki naruszenia przepisów lotniczych,
  • Człowiek jako operator UAV-podstawowa wiedza o fizjologii i psychologii człowieka oraz ich wpływie na operowanie bezzałogowym statkiem powietrznym, wpływ chorób i medykamentów oraz środków psychotropowych na wydolność psychofizyczną operatora bezzałogowego statku powietrznego -czynnik ludzki w lotnictwie,
  • Zasady wykonywania lotów VLOS
  • Bezpieczeństwo wykonywania lotów i sytuacje niebezpieczne-zapewnienie separacji od innych statków powietrznych, ludzi, pojazdów, budynków i innych przeszkód,
  • Obsługa, budowa i działanie systemów, podzespołów bezzałogowego statku powietrznego oraz zasady wykonywania lotów bezzałogowego statku powietrznego.

    Egzamin praktyczny

    Jeszcze przed oderwaniem się od ziemi, egzaminator sprawdza wiedzę osoby egzaminowanej odnośnie użytkowanej platformy, jej wyposażenia, możliwych trybów lotu, osiągów, ograniczeń, możliwości, bezpieczeństwa obsługi (w tym również akumulatorów), zachowania w sytuacjach awaryjnych, optymalnych ustawień systemu „failsafe” lub innych zagadnień związanych z wykonywaniem lotów, z którymi kandydat mógł spotkać się już na egzaminie teoretycznym.

    Jeżeli egzaminator uzna, że egzaminowana osoba posiada wiedzę niezbędną do wykonania bezpiecznego lotu w zakresie użytkowanej platformy dopuszcza  kandydata na operatora do lotu egzaminacyjnego.
    Sprzęt, którym będą wykonywane loty musi być wyregulowany i sprawdzony przez kandydata jeszcze przed pojawieniem się na egzaminie. Jeżeli budowa UAV lub jego zachowanie w locie będzie budziło wątpliwości egzaminatora co do jego sprawności technicznej lub możliwości bezpiecznego kontynuowania lotu (np. widoczne uszkodzenia mechaniczne, silne wibracje lub inne oznaki problemów technicznych), kandydat może nie zostać dopuszczony do egzaminu, a jeżeli lot już trwa egzamin może zostać przerwany.

    Podczas lotów sprawdza się przede wszystkim czy osoba egzaminowana potrafi w sposób bezpieczny obsługiwać sprzęt, czyli przygotować go do lotu, wykonać lot i bezpiecznie wylądować.
    Wszystkie elementy lotu muszą być wykonywane w sposób stabilny, płynny i precyzyjny.

    Zakres egzaminu praktycznego wygląda następująco:

    1. Przygotowanie do lotu-przedstartowa kontrola urządzeń i systemów bezzałogowego statku powietrznego,
    2. Obsługa naziemna i ocena zdatności do lotu-przygotowanie układu napędowego i systemu zasilania,
    3. Bezpieczne wykonywanie czynności lotniczych-wykonywanie startu,
      -utrzymywanie równowagi w locie po prostej i na stałej wysokości, wprowadzanie w zakręt, wyprowadzanie z zakrętu, krążenie (przód UAV w kierunku lotu)
      -zmiany wysokości lotu,
      -wykonywanie lądowania w wyznaczonym punkcie/obszarze,
      -zawis we wszystkich orientacjach poziomych względem operatora (w przypadku bezzałogowych statków powietrznych pionowego startu i lądowania),
    4. Wykonywanie procedur pilotażowych normalnych oraz procedur mających zastosowanie w sytuacjach niebezpiecznych i awaryjnych.

    Egzamin nie zostanie zaliczony w przypadku:
    -stwierdzenia braku wiedzy lub umiejętności obsługi lub pilotażu,
    -rozbicia lub utraty kontroli nad statkiem powietrznym,
    -gdy kandydat nie panuje w wystarczającym stopniu nad statkiem powietrznym lub dalsze użycie statku powietrznego zagraża bezpieczeństwu,
    -braku technicznego przygotowania sprzętu do egzaminu,
    -nie przystąpienia do egzaminu w wyznaczonym terminie,
    -nie stosowania się do poleceń egzaminatora,
    -niemożliwości ustalenia tożsamości kandydata (brak dokumentu tożsamości).

Do czego uprawnia mnie świadectwo kwalifikacji?

Do czego uprawnia świadectwo ?

Jak pisaliśmy w poprzednim wpisie, świadectwo kwalifikacji uprawnia do wykonywania lotów bezzałogowymi statkami powietrznymi używanymi w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe. Sam dokument wydawany jest bezterminowo.

Do świadectwa kwalifikacji wpisywane są uprawnienia określające zakres wykonywanych lotów czyli loty w zasięgu wzroku VLOS (ważne 5lat) oraz kategorie statków powietrznych (ważne 3lata), które możemy pilotować posiadając to świadectwo. Razem z kategorią statku powietrznego określany jest również przedział wagowy, w którym można wykonywać loty daną kategorią statku powietrznego.

Na chwilę obecną do świadectwa kwalifikacji wpisywane są następujące kategorie statków powietrznych:

  • bezzałogowy statek powietrzny do 5kg, uprawnia do latania wszystkim w danym przedziale wagowym,
  • samolot do 25 lub 150 kg,
  • śmigłowiec do 25 lub 150 kg,
  • wielowirnikowiec do 25 lub 150 kg,
  • aerostat do 25 lub 150 kg.

Kategoria wpisywana jest do świadectwa na podstawie informacji zawartych w protokole egzaminacyjnym przez egzaminatora przeprowadzającego egzamin państwowy.

Do świadectwa wpisywane są również uprawnienia instruktora INS.

W zakładce „Do egzaminu” znajdziecie Państwo niezbędne informacje dotyczące wymaganych dokumentów, aby móc podejść do egzaminu państwowego na świadectwo kwalifikacji UAVO.

W kolejnej części wpisów informacja jak wygląda teoretyczny i praktyczny egzamin państwowy na świadectwo kwalifikacji UAVO.

Kto musi posiadać świadectwo kwalifikacji UAVO?

Kto powinien posiadać UAVO?

Świadectwo kwalifikacji operatora bezzałogowego statku powietrznego (UAVO), wydawane przez Urząd Lotnictwa Cywilnego jest wymagane jeśli chcesz wykonywać loty inne niż rekreacyjne lub sportowe. Do tego typu lotów zaliczamy loty związane ze świadczeniem usług takich jak wykonywanie zdjęć, wideo, fotogrametria, różnego rodzaju pomiary czy monitoring z powietrza, loty badawcze.

Wymóg ten jest podyktowany art. 95 ust. 2 pkt. 5a ustawy z dn. 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2016 r. poz. 605 z późn. zm.), szczegółowe zasady uzyskiwania opisywanego dokumentu zawarto w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji (Dz. U. poz. 664 z późn. zm.).

Jakie warunki należy spełnić
aby uzyskać świadectwo kwalifikacji ?

Ustawa Prawo lotnicze wymaga aby osoba ubiegająca się o świadectwo kwalifikacji UAVO spełniała następujące wymagania:

  • ukończone 18 lat,
  • posiadanie ważnego orzeczenia lotniczo-lekarskiego
  • posiadanie wiedzy i umiejętności w zakresie wykonywania lotów potwierdzonych zdanym państwowym egzaminem teoretycznym i praktycznym przed egzaminatorem Lotniczej Komisji Egzaminacyjnej.

Od 6 listopada 2016 r. aby uzyskać świadectwo kwalifikacji należy odbyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w jednym z zarejestrowanych przez ULC podmiotów szkolących, takich jak nasz ośrodek szkolenia.

W kolejnym wpisie dowiecie się do czego uprawnia świadectwo kwalifikacji i jak wygląda egzamin teoretyczny i praktyczny.